معماری کامپیوتر

معماری کامپیوتر

نمیسال تحصیلی

معرفی و سرفصل‌ها

معرفی و اهداف درس

هدف از این درس، آشنایی دانشجویان رشته مهندسی کامپیوتر با معماری و سازمان‌دهی پردازدنده‌ها است که شامل آشنایی با معماری دستورالعمل و نیز ساختار داخلی پردازنده می‌شود. در ضمن دانشجویان با محاسبات کامپیوتری مورد استفاده در پردازنده‌ها همه‌منظوره نیز آشنا می‌شوند که شامل نمایش اعداد و عملیات اصلی شامل جمع، تفریق، ضرب و تقسیم در سیستم‌های عددی مخالف می‌شود. در ادامه، سلسله مراتب حافظه در سیستم‌های پردازشی مورد بحث قرار می‌گیرد.

دانشجویانی که این درس را با موفقیت پشت سر بگذارند بینش مناسبی در موارد زیر خواهند داشت:

1- معماری‌های مختلف کم‌دستور / پردستور

2- تحلیل کارآیی پردازنده‌ها

3- طراحی و پیاده‌سازی پردازنده‌ها

4- الگوریتم‌های حساب کامپیوتری در پردازنده‌ها

5- طراحی اجزای جانبی و ارتباط آن‌ها با پردازنده

فهرست مطالب درسی

1- مقدمات:

- تاریخچه کامپیوتر و پردازنده‌ها

- کاربرد پردازنده‌ها در دنیای کنونی

- دسته‌بندی انواع پردازنده

2- معرفی مفاهیم پایه:

- معرفی اجزای اصلی یک پردازنده

- معرفی مفهوم مجموعه دستور‌العمل

- مفاهیم معماری کامپیوتر و سازمان کامپیوتر

- سیستم‌های عددی و عملیات پایه

3- معرفی زبان مدل‌سازی سخت‌افزار وریلاگ

- معرفی زبان و ساختارهای پایه مدل سازی در آن.

- مثال‌های مدل‌سازی اجزای یک پردازنده شامل بخش‌های ترکیبی و ترتیبی و خط لوله.

4- طراحی پردازنده

- طراحی مسیر داده

- طراحی واحد کنترل

+ کنترل سیم‌بندی شده

+ کنترل به‌صورت ریزبرنامه‌ریزی

- مقایسه و تحلیل معماری RISC و CISC

- ارزیابی کارآیی پردازنده‌های کامپیوتری

5- معرفی مکانیسم خط لوله

- مسیر داده خط لوله

- مسیر کنترل خط لوله- معرفی مخاطرات خط لوله و روش‌های حل یا کاهش این مخاطرات

- ارزیابی کارآیی پردازنده‌های دارای خط لوله

6- سلسله مراتب حافظه

- تحلیل علل نیاز به وجود سلسله مراتب حافظه

- حافظه نهان

7- حساب کامپیوتری

- الگوریتم‌های حسابی صحیح برای عملیات جمع، تفریق، ضرب و تقسیم برای اعداد

- الگوریتم‌های ممیز شناور برای عملیات جمع، تفریق، ضرب و تقسیم برای اعداد

8- تجهیزات جانبی پردازنده

- روش‌های ارتباطی پردازنده با ادوات جانبی

- ارتباط برنامه‌ریزی‌شده (Programmed I/O)

- ارتباط با استفاده از وقفه (Interrupted I/O)

- دسترسی مستقیم به حافظه (DMA)

- انواع گذرگاه‌ها

9- معرفی پردازنده های چندهسته‌ای

برنامه زمان‌بندی کلاس

جلسه اول
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: معرفی درس معماری کامپیوتر، سازمان و معماری کامپیوتر، ساختار و عملکرد کامپیوتر، تاریخچه مختصری از کامپیوترها
جلسه دوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: عملیات نقل و انتقال ثبات‌ها، کد دستورالعمل، ثبات‌های کامپیوتر، گذرگاه مشترک سیستم
جلسه سوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: دستورات کامپیوتر، کنترل سخت‌افزاری، سیکل دستورالعمل
جلسه چهارم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ورودی ـ خروجی و وقفه.
جلسه پنجم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: کنترل ریزبرنامه‌نویسی.
جلسه ششم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: واحد پردازش مرکزی، پشته، نمایش لهستانی معکوس، انواع روش‌های آدرس‌دهی.
جلسه هفتم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: وقفه و انواع آن، کامپیوترهای RISC و CISC، الگوریتم ضرب Booth.
جلسه هشتم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تشکیلات حافظه، انواع حافظه‌ها، سلسله مراتب حافظه.
جلسه نهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: حافظه شرکت‌پذیر، حافظه نهان، نگاشت حافظه.
جلسه دهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تشکیلات ورودی ـ خروجی، فرمان I/O، واسطه، انتقال ناهمگام، کنترل strobe، کنترل hand shaking.
جلسه یازدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: انتقال داده، I/O برنامه‌ریزی‌شده، I/O وقفه‌دهنده، دسترسی مستقیم به حافظه.
جلسه دوازدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: خط لوله و پردازش برداری (1)
جلسه سیزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: خط لوله و پردازش برداری (2)
جلسه چهاردهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: عملیات محاسباتی ممیز شناور، الگوریتم تقسیم.
جلسه پانزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: واحد و عملیات محاسباتی اعداد BCD.
جلسه شانزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: چندپردازنده‌ها (1)
جلسه هفدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: چندپردازنده‌ها (2)
جلسه هجدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: رفع اشکال
جلسه نوزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: رفع اشکال
جلسه بیستم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: رفع اشکال

منابع درس

معماری کامپیوتر

نویسنده: موریس مانو

مترجم: دکتر قدرت سپید نام

ناشر: انتشارات خراسان

معماری کامپیوتر

نویسنده: موریس مانو

مترجمان: مجید نادری، حسن سیدرضی

ناشر: ناقوس

طراحی و معماری کامپیوتر

نویسنده: ویلیام استالینگز

مترجم: مهندس نرجس رهنما

ناشر: انتشارات خراسان

اصول سیستم‌های کامپیوتری

نویسنده: آندرو اس. تننباوم

مترجمان: مهران گرمه ای - غلامحسین رستمی - رضا اکبرزاده

ناشر: نوآوران دانشگاه پارسه

طراحی معماری و سازمان کامپیوتر - واسط سخت‌افزار/نرم‌افزار

نویسندگان: دیویدپترسون - جان هنسی

مترجمان: احسان ملکیان - علی ذاکر الحسینی

ناشر: نص

تاریخ‌های مهم

امتحان میان‌ترم
تاریخ امتحان: دوشنبه 98/02/18
ساعت امتحان:
مدت زمان: 90 دقیقه
سرفصل‌های امتحان: از ابتدا تا مبحث حافظه‌ها
کلاس جبرانی 1
تاریخ: سه‌شنبه (99/01/26)
ساعت: 19:15 – 17:30
کلاس جبرانی 2
تاریخ: پنج‌شنبه (99/01/28)
ساعت: 11:30 – 9:45
کلاس جبرانی 3
تاریخ: سه‌شنبه (99/02/02)
ساعت: 19:15 – 17:30
کلاس جبرانی 4
تاریخ: پنج‌شنبه (99/02/04)
ساعت: 11:30 – 9:45
امتحان میان‌ترم
تاریخ: سه‌شنبه (99/03/27)
ساعت: 8:30 صبح
سرفصل امتحان: کتاب معماری کامپیوتر موریس مانو
فصل 4 (عملیات نقل و انتقال ثبات ها)
فصل 5 (اصول تشکیلات و طراحی کامپیوتر)
فصل 7 (کنترل ریزبرنامه نویسی)
امتحان پایان‌ترم
تاریخ: یک‌شنبه (99/04/15)
ساعت: 8:00 صبح
سرفصل امتحان: کتاب معماری کامپیوتر موریس مانو
فصل 8 (واحد پردازش مرکزی)
فصل 11 (سازمان ورودی - خروجی)
فصل 12 (سازمان حافظه)
کلاس جبرانی 1
تاریخ: یکشنبه (99/01/24)
ساعت: 19:15 – 17:30
کلاس جبرانی 2
تاریخ: دوشنبه (99/01/25)
ساعت: 19:15 – 17:30
کلاس جبرانی 3
تاریخ: یکشنبه (99/01/31)
ساعت: 19:15 – 17:30
کلاس جبرانی 4
تاریخ: دوشنبه (99/02/01)
ساعت: 19:15 – 17:30
امتحان میان‌ترم
تاریخ: دو‌شنبه (99/03/26)
ساعت:
سرفصل امتحان: کتاب معماری کامپیوتر موریس مانو
فصل 4 (عملیات نقل و انتقال ثبات ها)
فصل 5 (اصول تشکیلات و طراحی کامپیوتر)
فصل 7 (کنترل ریزبرنامه نویسی)
امتحان پایان‌ترم
تاریخ: یک‌شنبه (99/04/15)
ساعت: 8:00 صبح
سرفصل امتحان: کتاب معماری کامپیوتر موریس مانو
فصل 8 (واحد پردازش مرکزی)
فصل 11 (سازمان ورودی - خروجی)
فصل 12 (سازمان حافظه)
امتحا میان ترم
تاریخ امتحان:
ساعت امتحان:
محل برگزاری:
سرفصل‌های امتحان:
شیوه برگزاری:
مشاهده شیوه نامه برگزاری آزمون
امتحا میان ترم
تاریخ امتحان:
ساعت امتحان:
محل برگزاری:
سرفصل‌های امتحان:
شیوه برگزاری:
مشاهده شیوه نامه برگزاری آزمون

فیلم‌های آموزشی