مدارهای منطقی

مدارهای منطقی

نمیسال تحصیلی

معرفی و سرفصل‌ها

معرفی و اهداف درس

هدف از این درس آشنایی با اصول طراحی مدارها و سیستم‌های دیجیتال، نحوه تحلیل و اشکال‌زدایی آن‌ها است. دانشجویانی که این درس را با موفقیت پشت سر بگذارند بینش مناسبی در موارد زیر خواهند داشت:

1- مفاهیم بنیادی سیستم‌ها و مدارهای دیجیتال.

2- طراحی سیستم‌های دیجیتال.

3- تحلیل سیستم‌های دیجیتال.

4- مدل‌سازی سیستم‌های دیجیتال.

فهرست مطالب درسی

1- مقدمات و مفاهیم اولیه

- تاریخچه سیستم‌های دیجیتال.

- کاربرد سیستم‌های دیجیتال در دنیای کنونی.

- مبانی سیستم‌های دیجیتال و تفاوت آن‌ها با سیستم‌های آنالوگ.

- معرفی اجمالی مدارهای دیجیتال بر پایه ترانزیستور MOS.

2- سیستم‌های عددی :

- نظریه اعداد و نمایش آن‌ها.

- محاسبات در سیستم‌های دیجیتال.

- مفاهیم Carry و Overflow.

- سیستم‌های نمایش BCD.

3- جبر بول

- اصول جبر بول.

- توابع، عملگرها و گیت‌های منطقی.

- روابط جبر بول.

- نمایش Canonical ،Minterm ،Maxterm و فرم‌های استاندارد نمایش توابع منطقی.

- آموزش زبان توصیف سخت‌افزار (VHDL یا Verilog) در سطح ساختاری.

4- تحلیل و طراحی سیستم‌های منطقی ترکیبی

- روش‌های ساده‌سازی مدارهای ترکیبی با جبر بول.

- بهینه‌سازی مدارهای ترکیبی با جدول کارنو و الگوریتم کوئین مک ـ کلاوسکی و مفهوم حالات بی‌اهمیت (don’t care).

- مفهوم Race ،Hazard و Glitch.

- انواع پیاده‌سازی مدارهای دوطبقه.

- مفهوم تأخیر.

- مدارهای کدگذار، کدگشا، تسیهم‌کننده (مالتی‌پلکسر)، پادتسهیم‌کننده (دی‌مالتی‌پلکسر)، نمایشگر هفت‌قسمتی (7-Segment) و کاربردهای آن‌ها به‌خصوص به‌عنوان یک بلوک پایه در طراحی مدارهای منطقی.

- طراحی با گیت جهانی (Universal).

- مدارهای جمع‌کننده انتشاری، مقایسه‌کننده و جمع‌کننده با پیش‌بینی رقم نقلی.

- مفهوم امپدانس بالا و استفاده از بافرهای سه‌حالته برای ایجاد امپدانس بالا، مدار با گیت‌های کلکتور باز، منطق سیمی، استفاده از مقاومت به‌عنوان pull-up و pull-down.

- مدارهای برنامه‌پذیر (FPGA، PLA و PAL).

- معرفی تراشه‌های استاندارد ترکیبی.

5- تحلیل و طراحی سیستم‌های منطقی ترتیبی

- معرفی عناصر حافظه، لچ‌ها و فلیپ‌فلاپ‌ها.

- تأخیر انتشار عناصر حافظه، مفهوم زمان راه‌اندازی و زمان نگهداشت، ورودی‌های همگام و ناهمگام.

- تحلیل مدارهای ترتیبی، جدول تحریک، نمودار حالت و جدول حالت.

- مراحل طراحی FSM، مدل‌های Mealy و Moore و تفاوت آن‌ها.

- طراحی مدارهای ترتیبی با انواع فلیپ‌فلاپ‌ها.

- شمارنده‌ها، ثبات‌ها، شیفت‌دهنده‌ها و ثبات‌های Universal.

- معرفی تراشه‌های استاندارد ترتیبی.

6- مبانی طراحی مدارهای ناهمگام

برنامه زمان‌بندی کلاس

جلسه اول
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: سیستم‌های اعداد و تبدیل مبناها
جلسه دوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مکمل‌ها، تفریق به روش مکمل‌ها، اعداد باینری علامت‌دار
جلسه سوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تفریق حسابی، ضرب و تقسیم در سیستم اعداد باینری، کدهای باینری
جلسه چهارم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: جبر بول، توابع منطقی، قضایای جبر بول، استفاده از جدول درستی برای اثبات قضایا و تساوی‌های جبر بول
جلسه پنجم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ساده کردن توابع و گیت‌های منطقی با استفاده از قضایای جبر بول، فرم کانونیک، مفهوم مینترم
جلسه ششم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مفهوم ماکسترم، ادامه گیت‌های منطقی
جلسه هفتم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: نقشه کارنو و ساده‌کردن توابع منطقی با استفاده از نقشه کارنو، نقشه‌های کارنو دومتغیره تا شش متغیره
جلسه هشتم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ساده‌کردن توابع برحسب حاصل‌ضرب مجموع‌ها و مجموع حاصل‌ضرب‌ها، پیاده‌سازی توابع منطقی با استفاده از گیت‌های NAND و NOR
جلسه نهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: شرایط بی‌اهمیت در ساده‌سازی توابع منطقی، روش جدول‌بندی
جلسه دهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدارهای منطقی ترکیبی، جمع‌کننده‌ها، تفریق‌گرها، مدار جمع‌کننده ـ تفریق‌گر، تأخیر انتشار رقم‌ نقلی
جلسه یازدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تبدیل کدها با مدارهای ترکیبی، تحلیل مدارهای ترکیبی، جمع‌کننده‌BCD
جلسه دوازدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مقایسه‌کننده، انکدر، دیکدر، کدگشا، مالتی‌پلکسر، دی‌مالتی‌پلکسر، انکدر اولویت‌دار
جلسه سیزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدارهای ترتیبی، فلیپ‌فلاپ پایه، فلیپ‌فلاپ RS، فلیپ‌فلاپ JK، فلیپ‌فلاپ D، فلیپ‌فلاپ T، ساخت فلیپ‌فلاپ‌ها بر اساس یکدیگر
جلسه چهاردهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تریگر کردن فلیپ‌فلاپ‌ها، جدول مشخصه فلیپ‌فلاپ‌ها، تحلیل مدارهای ترتیبی
جلسه پانزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: طراحی مدارهای ترتیبی
جلسه شانزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: طراحی شمارنده‌ها
جلسه هفدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ثبات‌ها و شیفت‌رجیسترها
جلسه هجدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدارهای ترتیبی آسنکرون
جلسه نوزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: شمارنده‌های حلقوی
جلسه بیستم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: رفع اشکال
جلسه اول
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: سیستم‌های اعداد و تبدیل مبناها
جلسه دوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مکمل‌ها، تفریق به روش مکمل‌ها، اعداد باینری علامت‌دار
جلسه سوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تفریق حسابی، ضرب و تقسیم در سیستم اعداد باینری، کدهای باینری
جلسه چهارم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: جبر بول، توابع منطقی، قضایای جبر بول، استفاده از جدول درستی برای اثبات قضایا و تساوی‌های جبر بول
جلسه پنجم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ساده کردن توابع و گیت‌های منطقی با استفاده از قضایای جبر بول، فرم کانونیک، مفهوم مینترم
جلسه ششم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مفهوم ماکسترم، ادامه گیت‌های منطقی
جلسه هفتم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: نقشه کارنو و ساده‌کردن توابع منطقی با استفاده از نقشه کارنو، نقشه‌های کارنو دومتغیره تا شش متغیره
جلسه هشتم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ساده‌کردن توابع برحسب حاصل‌ضرب مجموع‌ها و مجموع حاصل‌ضرب‌ها، پیاده‌سازی توابع منطقی با استفاده از گیت‌های NAND و NOR
جلسه نهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: شرایط بی‌اهمیت در ساده‌سازی توابع منطقی، روش جدول‌بندی
جلسه دهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدارهای منطقی ترکیبی، جمع‌کننده‌ها، تفریق‌گرها، مدار جمع‌کننده ـ تفریق‌گر، تأخیر انتشار رقم‌ نقلی
جلسه یازدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تبدیل کدها با مدارهای ترکیبی، تحلیل مدارهای ترکیبی، جمع‌کننده‌BCD
جلسه دوازدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مقایسه‌کننده، انکدر، دیکدر، کدگشا، مالتی‌پلکسر، دی‌مالتی‌پلکسر، انکدر اولویت‌دار
جلسه سیزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدارهای ترتیبی، فلیپ‌فلاپ پایه، فلیپ‌فلاپ RS، فلیپ‌فلاپ JK، فلیپ‌فلاپ D، فلیپ‌فلاپ T، ساخت فلیپ‌فلاپ‌ها بر اساس یکدیگر
جلسه چهاردهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تریگر کردن فلیپ‌فلاپ‌ها، جدول مشخصه فلیپ‌فلاپ‌ها، تحلیل مدارهای ترتیبی
جلسه پانزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: طراحی مدارهای ترتیبی
جلسه شانزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: طراحی شمارنده‌ها
جلسه هفدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ثبات‌ها و شیفت‌رجیسترها
جلسه هجدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدارهای ترتیبی آسنکرون
جلسه نوزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: شمارنده‌های حلقوی
جلسه بیستم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: رفع اشکال
جلسه اول
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: معرفی درس، سیستم‌های باینری، سیستم‌های نمایش اعداد، تبدیل مبنا.
جلسه دوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مکمل‌های اعداد، تفریق به روش مکمل‌ها، اعداد باینری علامت‌دار، جمع و تفریق حسابی در اعداد باعلامت.
جلسه سوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: کدهای باینری، کد BCD، کد گری، کد توازن، کد همینگ.
جلسه چهارم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: جبر بولین، توابع منطقی، قضایای جبر بولین.
جلسه پنجم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ساده کردن توابع منطقی با استفاده از قضایای جبر بولین و فاکتورگیری. نمایش توابع منطقی بر حسب مینترم‌ها.
جلسه ششم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: نمایش توابع منطقی بر حسب ماکسترم‌ها، گیت‌های منطقی دیجیتال.
جلسه هفتم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: نقشه کارنو و ساده کردن توابع با آن، نقشه‌های دومتغیره و سه‌متغیره.
جلسه هشتم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: نقشه‌های چهار متغیره و پنج متغیره، ساده کردن توابع منطقی بر حسب حاصلضرب مجموع‌ها.
جلسه نهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: پیاده‌سازی توابع منطقی با استفاده از گیت‌های NAND و NOR، روش کوین ـ مک‌کلاوسکی برای ساده‌سازی توابع منطقی.
جلسه دهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدارهای منطقی ترکیبی، روش طراحی مدارهای ترکیبی، جمع‌کننده‌ها.
جلسه یازدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تفریق‌کننده‌ها، تبدیل کدها، مقایسه‌کننده.
جلسه دوازدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: روش تحلیل مدارهای ترتیبی، مدار جمع‌کننده ـ تفریق‌کننده، انتشار رقم نقلی.
جلسه سیزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: دیکدر، انکدر، مالتی‌پلکسر، دی‌مالتی‌پلکسر.
جلسه چهاردهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدارهای ترتیبی سنکرون، انواع فلیپ فلاپ‌ها.
جلسه پانزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: راه‌اندازی فلیپ‌فلاپ‌ها، جداول مشخصه فلیپ فلاپ‌ها.
جلسه شانزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تحلیل مدارهای ترتیبی سنکرون.
جلسه هفدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: تحلیل مدارهای ترتیبی سنکرون (ادامه).
جلسه هجدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: طراحی مدارهای ترتیبی سنکرون.
جلسه نوزدهم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: طراحی مدارهای ترتیبی سنکرون (ادامه).
جلسه بیستم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: طراحی شمارنده‌ها.
جلسه بیست و یکم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ثبات‌ها و شیفت رجیسترها.
جلسه بیست و دوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: شمارنده‌های آسنکرون.
جلسه بیست و سوم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: شمارنده‌های آسنکرون (ادامه).
جلسه بیست و چهارم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: مدل‌های میلی و مور.
جلسه بیست و پنجم
مدت‌زمان کلاس: یک ساعت و 30 دقیقه
سرفصل مطالب: ثبات‌های universal.

منابع درس

طراحی دیجیتال (مدار منطقی)

نویسنده: موریس مانو

مترجمان: دکتر حسن سیدرضی - دکتر فرهاد ارومچیان

ناشر: ناقوس

تحلیل و طراحی مدارهای منطقی دیجیتال

نویسندگان: بیل دی کارول، جی دیوید اروین، ویکتورپی نلسون، اچ. تروی ناگل

مترجم: محمود دیانی

ناشر: نص

تاریخ‌های مهم

امتحان میان‌ترم
تاریخ امتحان: چهارشنبه 98/09/20
ساعت امتحان: 8 صبح
محل برگزاری: کلاس 207
مدت زمان: 1 ساعت و 45 دقیقه
سرفصل‌های امتحان: فصل‌های اول، دوم و سوم
کلاس جبرانی
تاریخ: پنج‌شنبه 98/10/05
ساعت: 8 صبح
محل برگزاری: کلاس 212
مدت زمان: 3 ساعت
امتحان میان‌ترم 1
تاریخ امتحان: چهارشنبه (99/08/21)
ساعت امتحان: 8:00 صبح
محل برگزاری: اتوماسیون کلاسهای مجازی
سرفصل‌های امتحان: فصل اول
شیوه برگزاری: تشریحی
مشاهده شیوه نامه برگزاری آزمون
امتحان میان‌ترم 2
تاریخ امتحان: چهارشنبه (99/09/19)
ساعت امتحان: 8:00 صبح
محل برگزاری: اتوماسیون کلاسهای مجازی
سرفصل‌های امتحان: فصل های دوم و سوم
شیوه برگزاری: تشریحی
مشاهده شیوه نامه برگزاری آزمون
امتحان میان‌ترم
تاریخ امتحان:
ساعت امتحان:
محل برگزاری:
سرفصل‌های امتحان:
شیوه برگزاری:
مشاهده شیوه نامه برگزاری آزمون

فیلم‌های آموزشی